23 Μαΐ 2010

Να κάνου ανάρτ'σ' στα σαμνιώτ'κα;















Ασυνήθιστο θέαμα στην Ελλάδα οι πινακίδες με τοπωνύμια ή πληροφορίες σε τοπική γλώσσα ή διάλεκτο. Αρκετοί οι λόγοι. Είναι πάντως ευχάριστο, έστω και "φολκλορικά" (όπως στη φωτό), να σπάει η μονοτονία.

Θα μπορούσαμε να βλέπουμε κάτι ανάλογο και εκτός Κυνουρίας, σε περιοχές με "ντοπιολαλιές" ζωντανότερες από το εντυπωσιακό δωρικό απολίθωμα της τσακωνικής. Δεν εννοώ μόνο την προστατευμένη μειονοτική γλώσσα, που βάσει της "συνθήκης της ήττας" τη διδάσκονται στο σχολείο ακόμη και κάποιοι που δεν την έχουν ως μητρική. Υπάρχουν τα αρβανίτικα, τα σλαβομακεδονικά, τα βλάχικα και τα βουλγάρικα (τα τελευταία ως πομάκικα). Κι αν αυτά προξενούν "ανασφάλειες" (που αντικειμενικά δεν δικαιολογούνται, ακόμη και με την τρέχουσα καταρράκωση της εθνικής μας υπερηφάνειας), μπορούμε να μείνουμε στα ιδιώματα, που διαφοροποιούνται από την επίσημη γλώσσα μας όχι μόνο ως προς την προφορά και το λεξιλόγιο αλλά ενίοτε και ως προς το συντακτικό.

Μερικές πινακίδες διττής αναγραφής θα προσέθεταν έναν τόνο σεβασμού της διαφορετικότητας. Ίσως σκεφτεί κανείς ότι (δεδομένου ότι όποιος ζει εδώ οφείλει να γνωρίζει ελληνικά) η πρακτική χρησιμότητα θα ήταν μηδενική - πραγματικά έτσι είναι, αλλά κάποτε καλείται κανείς να ενεργήσει και συμβολικά.
















Αναγνωρίζω ότι αυτοί οι προβληματισμοί μπορεί να μοιάζουν πολυτέλειες, όταν η σήμανση των δρόμων μας "υποφέρει" από τη διαδεδομένη - πλην ασυνεπή στην εφαρμογή της - διγλωσσία μεταξύ ελληνικών και "αγγλικών". Σε εισαγωγικά η δεύτερη γλώσσα, αφενός γιατί συχνά οι μεταφράσεις και οι συντμήσεις είναι άθλιες (για χρόνια υπήρχαν αναγραφές "Old Nas. Road", εννοώντας μια "παλαιά" εθνική οδό), αφετέρου γιατί ακόμη και σε επίσημες προδιαγραφές δεν είναι ξεκάθαρο αν η δεύτερη αναγραφή πρέπει να είναι μετάφραση στα αγγλικά ή απόδοση σε λατινικούς χαρακτήρες. Κι όταν φύγουμε από τις προδιαγραφές και πάμε στην πράξη - όπου σπανίως ακολουθούνται κανόνες και ακόμη σπανιότερα ελέγχει και διορθώνει κάποια δημόσια αρχή - προκύπτουν τα απογοητευτικά αποτελέσματα που βλέπουμε όλοι.

Χαίρομαι που, έστω και για λόγους οικονομίας (υποθέτω), δεν μεταφράζονται πια υποχρεωτικά όλοι οι προορισμοί. Μειώνονται έτσι οι "ανορθογραφίες". Νομίζω ότι και εκεί θέμα "εθνικής αυτοπεποίθησης" είναι. Από τη στιγμή που οι αλλοδαποί κάτοικοι αυτής της χώρας μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν ελληνικά - και, σωστά, ως κοινωνία το θεωρούμε κριτήριο ένταξής τους - ποιος ο λόγος να σκιζόμαστε για μεταγλωττίσεις πέρα από το "στρατηγικής σημασίας" δίκτυο αυτοκινητοδρόμων και την καθαρά τουριστική πληροφόρηση;

Δεν υπάρχουν σχόλια: